بررسی قابلیت کاربرد آزمون فرسودگی کنترل شده بذر برای ارزیابی رابطه بنیه بذر و رویش مزرعه ای سه رقم کلزا (.Brassica napus L)

از مزرعه سه رقم کلزا SLMO46، Orient و زرفام (Regent x Cobra) نمونه بذر با رطوبت های 35، 25 و 15 درصد برداشته شد و در آزمایشگاه در تیمارهای مختلف دما و مدت، شامل دماهای 45، 40 و 50 درجه سانتی گراد به مدت 12، 24 و 48 ساعت فرسوده شدند. با اندازه گیری و ارزیابی معیارهای مختلف کیفیت بذر مشخص شد که به جز ضریب سرعت جوانه زنی سایر ویژگی ها تحت تاثیر تیمارهای فرسودگی قرار گرفتند. بذر رقم Orient در دمای 50 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت دارای کمترین قوه نامیه، بنیه گیاهچه و ویژگی های مرتبط بود. بذرهای متاثر از تیمارهای فرسودگی در مزرعه نیز، کاشته شدند و سرعت و شاخص ظهور گیاهچه، ارتفاع گیاهچه، وزن تر و خشک گیاهچه و شاخص بنیه گیاهچه تعیین شد. تجزیه و تحلیل آماری داده ها مشخص کرد که تنها وزن تر و شاخص بنیه گیاهچه در مزرعه تحت تاثیر اثر سال قرار نگرفتند و اثر متقابل رقم، دما و مدت فرسوده کردن بذر برای همگی ویژگی های بررسی شده معنی دار بود. بذرهای رقم Orient که تحت تاثیر دمای 50 درجه سانتی گراد به مدت 48 ساعت فرسوده شده بودند دارای پایین ترین سرعت و شاخص ظهور گیاهچه در مزرعه بودند. بررسی همبستگی ویژگی های تعیین شده در مزرعه و آزمایشگاه نشان داد که به جز وزن تر گیاهچه سایر ویژگی های مزرعه با درصد جوانه زنی نهایی و دیگر ویژگی های آزمایشگاهی همبستگی داشتند. با توجه به نتایج به دست آمده از این پژوهش مشخص شد که کاربرد این روش از قابلیت مناسبی برای ارزیابی کیفیت بذر و برآورد میزان ظهور گیاهچه و استقرار بوته در مزرعه ارقام مورد بررسی کلزا دارد.